کسب و کارهای امروزی می توانند بخشی از فعالیت های سنتی را به فضای مجازی انتقال دهند و از مزایای بالقوه شبکه اینترنت استفاده کنند. به همین دلیل شبکه های سازمانی برای پاسخ گویی به نیازهای رو به رشد دنیای دیجیتال به انواع مختلفی از فناوری ها و راه حل های پیچیده نیاز دارند. سازمان ها برای ارائه خدمات مطلوب تر به مشتریان باید اطمینان حاصل کنند که سرعت و عملکرد شبکه در وضعیت مطلوبی قرار دارد، برهمین اساس به ابزارهایی برای نظارت بر شبکه ها نیاز دارند. نظارت بر شبکه به فرآیند به کارگیری راه حل های نرم افزاری و سخت افزاری برای مانیتورینگ مستمر بر شبکه های کامپیوتری با هدف پیداکردن مولفه ها و تجهیزاتی اشاره دارد که باعث بروز مشکل شده یا کندی سرعت را به همراه آورده اند. هنگامی که سامانه های مانیتورینگ در شبکه ای مستقر می شوند به طور مداوم شبکه و داده های عبوری توسط نود های مختلف را بررسی می کنند و هرگونه اختلال در شبکه را شناسایی و هشداری برای مدیر شبکه ارسال می کنند.
بسته به نوع معماری استفاده شده برای مانیتورینگ شبکه، ابزارها ممکن است به شکل مستقیم از داده های در حال عبور از شبکه نمونه برداری کنند یا از داده های ذخیره شده در یک نود شبکه استفاده کنند، مشابه با زمانی که یکی از پورت های سوییچ در حالت mirroring قرار می گیرد و یک کپی از داده های مبادله شده توسط گره خاصی را برای نظارت برای مدیر شبکه ارسال می کند. در مانیتورینگ شبکه، داده ها تجزیه و تحلیل شده و در یک داشبورد نشان داده می شوند تا بتوان عملکرد شبکه را به شکل لحظه ای ارزیابی کرد. اگر برنامه مانیتورینگ شبکه هرگونه مشکلی که بیان گر خرابی در شبکه است را شناسایی کند، پیغامی برای اپراتور مربوطه ارسال می کند تا ایراد به سرعت برطرف شود.
راه حل های مانیتورینگ شبکه به سازمان ها کمک می کنند نظارت دقیقی بر عملکرد و وضعیت شبکه داشته باشند. در این حالت تیم های فناوری اطلاعات می توانند به سرعت مشکلات را شناسایی و آن ها را برطرف کنند. یکی از مهمترین کاربردهای ابزار مانیتورینگ شبکه شناسایی زود هنگام مشکلات و صرفه جویی در وقت به منظور شناسایی مکان دقیق بروز مشکل است. آمارها نشان می دهند حتی مشکلات کوچک در شبکه میتوانند به سرعت تبدیل به مشکلات بزرگتر شوند. علاوه بر این، ابزارهای نظارت بر شبکه می توانند در ارتباط با شناسایی تهدیدات بدافزاری مفید واقع شوند. با توجه به اینکه بدافزارها می توانند با پنهان شدن از دید دیوارهای آتش و سامانه های امنیتی به دورن شبکه ها نفوذ کنند، تغییرات جزئی در ترافیک شبکه به وجود می آورند. در چنین شرایطی ابزارهای مانیتورینگ می توانند منبع بروز ترافیک غیرعادی را شناسایی کرده و آن را گزارش دهند.
هنگامی که قصد انتخاب یک راه حل نظارتی مناسب را دارید به وسعت عملیات وشبکه، پیکربندی مولفه های تشکیل دهنده شبکه، میزان بودجه و اندازه تیم عملیات شبکه باید دقت کنید.
یکی از مهمترین نکاتی که در ارتباط با فرآیند مانیتورینگ شبکه باید به آن دقت شود قابلیت های کاربردی ارائه شده توسط نرم افزار است. به طور معمول نرم افزار مانیتورینگ شبکه باید توانایی اکتشاف، ترسیم نقشه، نظارت، هشداردهی و گزارش دهی را داشته باشند.
اولین مرحله مانیتورینگ شبکه با اکتشاف آغاز می شود. بدون اطلاع درمورد تجهیزات و نود هایی که درون شبکه قراردارند، شانس کمی برای شناسایی مشکلات دارید. سامانه های نظارت بر شبکه با شناسایی روترها، سوییچ ها، دیوارهای آتش، سرورها، چاپگرها، سامانه های تشخیص و شناسایی نفوذ، هانی پات ها و سایر تجهیزات، اطلاعاتی که توسط این مولفه های مرکزی مبادله می شود را شنود می کنند. سامانه های مانیتورینگ شبکه بر مبنای خط مشی های از پیش تعیین شده نظارت دقیقی بر شبکه ها اعمال می کنند.
شرکت شبکه گستر کایر با ارائه نرم افزار مانیتورینگ شبکه با نام شبکه نما این امکان را فراهم می سازد تمام داده های مربوط به عملکرد شبکه در قالب ساده و قابل فهم در اختیار مدیران شبکه قرار گیرد. این نرم افزار متشکل از داشبوردهای وب محور قابل تنظیم، نمودارهای تجمیع شده در یک مکان و نمایه های مختلف است.